Danas je u Spomen-području Donja Gradina obilježen Dan sjećanja na žrtve genocida nad Srbima, Jevrejima i Romima u NDH, a obilježava se povodom oslobađanja ustaškog logora Jasenovac, jednog od najvećih i najstrašnijih logora smrti u Evropi.
Kao datum obilježavanja uzet je 22. april – dan kada je grupa od 1.075 preostalih logoraša tog dana 1945. krenula u proboj iz logora Jasenovac, a samo njih 127 se domoglo slobode.
Na Grobnom polju Topole u Spomen-području Donja Gradina danas su za pola miliona Srba, 40.000 Roma i 33.000 Jevreja ubijenih u jasenovačkom sistemu NDH koncentracionih logora položeni vijenci.
U ime institucija Republike Srpske i Srbije i Crne Gore vijence su položili predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik, predsjednik Skupštine Crne Gore Andrija Mandić i predsjednik Vlade Srbije Miloš Vučević. Sa njima su srpski član Predsjedništva BiH Željka Cvijanović, predsjednik Narodne skupštine Srpske Nenad Stevandić i premijer Srpske Radovan Višković.
Cvijeće i vijence su položili i predsjednik banjalučkog Udruženja logoraša Drugog svjetskog rata Dobrila Kukolj, ambasador Izraela za BiH sa sjedištem u Tirani Galit Peleg i predsjednik Udruženja Roma Srbije Dragoljub Acković, predstavnici institucija Republike Srpske, predstavnici Srpske u zajedničkim institucijama u BiH, kao i predstavnicima institucija Srbije. Cvijeće su položili predstavnici diplomatskog kora, kao i ostale delegacije. U delegaciji gradova i opština Republike Srpske u Gradini je bio i gradonačelnik Prijedora Slobodan Javor koji je izjavio da želimo da se ovakve stvari više nikome ne ponove.
– Danas smo ovdje da odamo počast i da se poklonimo svim žrtvama ustaškog terora koji su ovdje stradale i ono što je teško i žalosno je na šta su ljudi bili spremni pa se i zapitamo da li su to zaista bili ljudi ili su to bili neki monstrumi, koji su mogli da ubijaju i djecu, žene, i nejač. Mi treba da čuvamo mir, ali isto tako ne možemo dozvoliti da se ovakve stvari zaborave. Uvijek iznova treba o ovome pričati, treba razgovarati i poklanjati se svim ovim žrtvama – rekao je Javor.
Nakon polaganja vijenaca i cvijeća, na grobnom polju “Košute” služen je parastos i pomen žrtvama ustaškog zločina – genocida NDH.
Sistem logora smrti takozvane NDH obuhvatao je oko 80 logora, a Donja Gradina kao najveće stratište u sistemu koncentracionih logora Jasenovac formiran je avgusta 1941. godine.
Prema podacima Spomen-područja Donja Gradina, u zloglasnom logoru Jasenovac tokom Drugog svjetskog rata stradalo je 700.000 žrtava ustaškog zločina, među kojima je život izgubilo 500.000 Srba, 40.000 Roma, 33.000 Jevreja, 127.000 antifašista. U Jasenovcu je stradalo 20.000 djece.
prijedorgrad.org