„Kroz projekat ‘Kultura trajanja za trajanje kulture‘ revitalizovali smo i unaprijedili istorijsku i arheološku izložbu u muzejskom dvorištu, s cilјem da je što više približimo sugrađanima. Posvetili smo se i modernizaciji postavke kroz uvođenje QR kodova, čime smo želјeli da se približimo mlađoj populaciji, prateći njihov način učenja i komunikacije“, rekla je za „Kozarski vjesnik“ Marina Ljubičić Bogunović.
Šta biste izdvojili kao najznačajnije aktivnosti Muzeja Kozare u godini na izmaku?
– Ove godine Muzej Kozare realizovao je dvadeset devet događaja vezanih za umjetnost, arheologiju, istoriju i etnologiju. Nastojali smo da našim sugrađanima ponudimo što raznovrsniji kulturni sadržaj. Pored trinaest realizovanih izložbi, moram pomenuti i veoma interesantna predavanja koja su ih pratila. Izložbu vajara Matije Radovića „Moć, snaga prirode i kamena“ zatvorili smo veoma zanimlјivim predavanjem. S obzirom na to da se mali broj umjetnika bavi radom u kamenu, želјeli smo da iskoristimo gostovanje jednog takvog umjetnika i da učenicima likovne sekcije Gimnazije, ali i svima koji su bili zainteresovani za taj vid umjetnosti, pružimo mogućnost da saznaju i nauče nešto više o tome. Ovu godinu obilјežila je umjetnost, i to kako zbog velikog broja likovnih izložbi, tako i zbog jedne od najznačajnijih manifestacija – Likovne kolonije „Sreten Stojanović“, koja je ove godine održana šesnaesti put. Pored likovnih izložbi, održano je i nekoliko veoma zapaženih i posjećenih istorijskih izložbi, vezanih za različite istorijske periode. Istorijske izložbe pratila je zanimlјiva tribina „Put ka slobodi – oslobođenje Bosne i Hercegovine u Drugom svjetskom ratu“, koju su održali dr Vladan Vukliš iz Arhiva Republike Srpske i prof. dr Borivoje Milošević sa Katedre za istoriju Filozofskog fakulteta u Banjoj Luci. Što se tiče arheologije, potrudili smo se da građanima i predstavnicima lokalne uprave opštine Oštra Luka, kojoj pripada lokalitet Gornja Kozica, na kojem su trenutno aktuelna arheološka iskopavanja, prezentujemo dosadašnja istraživanja i ukažemo na značaj ovog lokaliteta, kao i na neophodnost nastavka istraživanja. Arheološke aktivnosti takođe su pratila zanimlјiva predavanja: prvo su, povodom Međunarodnog dana muzeja, održali naši kustosi – arheolog i etnolog, a drugo je održao dr Aleksandar Bandović, kustos Narodnog muzeja Srbije. Naši kustosi su, takođe, učestvovali na seminarima van BiH, gdje su održali predavanja. Nastojali smo da kroz dvije značajne izložbe skrenemo pažnju na Spomen-kuću porodice Stojanović, da nastavimo ranije započetu saradnju sa školama, ali i da taj odnos intenziviramo kroz radionice prilagođene mlađem uzrastu. Pomenula bih i realizaciju značajnog projekta „Kultura trajanja za trajanje kulture“, koji je, pored niza aktivnosti i zadataka, imao za cilј da ukaže na važnost modernizacije muzejske prezentacije, ali i na značaj participacije muzeja u turističkoj ponudi.
Kako privući više posjetilaca?
– Više posjetilaca može se privući raznovrsnim sadržajem. Na tome smo radili i kroz pomenuti projekat. Kroz radionice prilagođene djeci starijeg vrtićkog i mlađeg školskog uzrasta nastojali smo da im približimo zadatke i značaj muzeja, da ih naučimo da muzej pripada njima, da ih ohrabrimo da u njega dolaze i stvorimo naviku posjećivanja muzeja gdje god se nalaze. Stariji sugrađani su prisutniji u večernjim satima, prilikom otvaranja izložbi, dok se školske posjete uglavnom realizuju tokom radnog vremena. Pohvalila bih nastavnike i osnovnih i srednjih škola, koji tokom cijele školske godine dovode učenike u muzej, i koriste određene izložbe da prošire znanje o određenoj temi. Ono što je za nas važno jeste da su svaka izložba i svako predavanje imali svoju publiku.
Muzej Kozare iznio je dio izložbenih postavki na otvoreni prostor. Na koji način pratite savremeno doba u smislu modernizacije?
– Prije više od deset godina Muzej Kozare je postavio istorijsku i arheološku izložbu u muzejskom dvorištu, koju smo ove godine, kroz projekat „Kultura trajanja za trajanje kulture“, revitalizovali i unaprijedili s cilјem da je što više približimo sugrađanima. Tom prilikom posvetili smo se i modernizaciji postavke kroz uvođenje QR kodova, čime smo želјeli da se približimo mlađoj populaciji, prateći njihov način učenja i komunikacije. Istovremeno smo zadržali i tradicionalne načine prezentacije i edukacije, tako da se na totemima pored eksponata nalaze osnovni tekstovi, dok QR kodovi nude dodatne informacije i fotografije za one koji žele da znaju više. Savremeno doba pruža beskrajne mogućnosti prezentacije muzejske građe, mijenjajući načine predstavlјanja, ali i omogućavajući nove oblike njenog čuvanja. Projektom je predviđena i mogućnost nadogradnje, na čemu ćemo u narednom periodu aktivno raditi. Razmatrali smo i mogućnosti postavlјanja izložbe na otvorenom prostoru u dvorištu Spomen-kuće porodice Stojanović.
S kojim problemima se susrećete u radu?
– Najveći problem je nedostatak prostora, kako izložbenog, tako i depoa. Već je odavno poznata činjenica da prostor dijelimo sa Narodnom bibliotekom „Ćirilo i Metodije“. Iako odlično funkcionišemo u smislu međusobnih odnosa i podrške u radu, nijedna od ove dvije ustanove ne može da radi u punom kapacitetu. Svi ostali problemi mogu se, na lakši ili teži način, riješiti.
Šta biste izdvojili kao najvrednije eksponate ili umjetničke zbirke kojima Muzej raspolaže?
– Svaka zbirka ima veliki značaj i u svom kontekstu visoku vrijednost. Kada bismo procjenjivali po finansijskoj vrijednosti, to bi se moglo preciznije definisati, ali finansijska vrijednost nije uvijek glavni parametar. Možda bi najispravniji odgovor bio da Muzej Kozare čuva zbirke izuzetne vrijednosti.
Da li Muzej Kozare ima planove u vezi sa izdavačkom djelatnošću?
– Da. Tokom naredne godine u planu je objavlјivanje značajne monografije, kao i nastavak ranijih istraživanja.
S kojim institucijama i ustanovama kulture sarađujete?
– Prethodnih godina, pa i ove, sarađivali smo sa Arhivom Republike Srpske, Arhivom Jugoslavije, Filozofskim fakultetom u Banjoj Luci i Sarajevu, Muzejom Republike Srpske, Republičkim sekretarijatom za vjere, Narodnim muzejem Srbije, kao i sa brojnim drugim relevantnim institucijama i ustanovama na republičkom i lokalnom nivou.
Na čemu trenutno radite i kakvi su vam planovi za naredni period?
– Trenutno je u pripremi izlagačka sezona za narednu godinu i nastojimo da kreiramo što raznovrsniji program. U toku su i pripreme za šesto Međunarodno bijenale radova na papiru. Planirana je promocija značajne monografije i publikacije koja predstavlјa nastavak teme kojom smo se ranije bavili, kao i nadogradnja pomenutog projekta. Tokom 2026. godine planiran je nastavak arheoloških iskopavanja na lokalitetu Gornja Kozica, autorske izložbe naših kustosa, kao i gostovanja pojedinih izložbi u muzejima u Republici Srpskoj i u inostranstvu.
Deborah Sovilј/Kozarski Vjesnik
