Sveti Ilija, starozavjetni prorok i novozavjetni hrišćanski svetitelj, veoma poštovan u pravoslavlju, slavi se 2. avgusta. Svetog Iliju ili Gromovnika narod smatra najsilovitijim među ognjenim svecima, pa ga svetkuje s ogromnim strahopoštovanjem.
Srpski narod mnoge prirodne pojave pripisuje Svetom Iliji, kom je prelaskom u hrišćanstvo pripisao i mnoge osobine svog starog boga Peruna, koji je upravljao munjama i gromovima.
Po narodnoj tradiciji, Sveti Ilija se vozi u vatrenim kolima koja vuku četiri konja, iz čijih nozdrva izbija plamen, a grmljavina je tutnjava njegovih kola kojima se vozi po nebu i oblacima. Vjeruje se da Sveti Ilija nije umro, već da se živ, u svojim plamenim kočijama, vaznio na nebo, pa se ta scena, takođe, slika na prazničkim ilindanskim ikonama.
Ilija Gromovnik, kako ga još zovu u narodu, pada u najsušnije i najtoplije doba godine.
Vjeruje se da je upravo Ilija taj koji određuje kada i gdje će padati kiša, a kada će biti suša. Zbog toga se i do danas u seoskim krajevima zadržao običaj da se na Svetog Iliju nikako ne radi u polju da se ne bi navukao gnjev svetitelja. Narod kaže da od Svetog Ilije polako prolaze vrućine, pa otuda i ona izreka „od Svetog Ilije sunce sve milije“.
Vjeruje se da je na današnji dan dobro uzeti med radi zdravlja. Običaj je nekada bio da majke mažu djecu medom po obrazima da bi cijele godine bila zdrava.
Sveti Ilija slava je i mnogih srpskih domaćina.
Ko je Sveti Ilija?
Prema predanju, Ilija je rodom iz Tesvita, pa čega je prozvan Ilija Tesvićanin. Pominje se u Talmudu, Bibliji i Kuranu. Ipak, većina malo zna o njegovom pravom životu.
Ilija ili Elaja je bio izraelski prorok iz 9. vijeka prije nove ere. Po predanju, kada se Ilija rodio, njegov otac Savah je vidio oko njega anđele koji ga povijaju ognjem i hrane plamenom, što je bilo znamenje njegovog plamenog karaktera i sile.
Ilija je bio u sukobu sa tadašnjim carem Ahavom koji je bio odbacio hrišćansku vjeru zbog žene Jezavelje. Prorok Ilija mu se suprotstavio i pokazao moć Božiju: tri i po godine nije bilo kiše.
Vjeruje se da je upravo zbog svoje moći i ognja toliko poštovan u narodu.
Molitva Svetom Iliji glasi:
“Usliši nas grešne i nekorisne koji sada stojimo pred tvojom svetom ikonom i usrdno pribjegavamo tvome zastupništvu. Moli za nas čovekoljupca Boga da nam daruje duh pokajanja i oproštaj naših grehova i svojom svesilnom blagodaću da nam pomogne da ostavimo put.” Amin.