Srpska pravoslavna crkva i njeni vjernici sutra 8. novembra proslavljaju praznik posvećen Svetom velikomučeniku Dimitriju, u narodu poznatiji kao Mitrovdan.
Mitrovdan je jedan od praznika za koji se vezuje mnoštvo narodnih običaja. Jedan od njih je i “predskazanje” prema vremenu – ako sutra bude kiše ili mraza, očekuje nas duga i hladna zima sa mnogo snijega!
Kako da prepoznate neiskreno izvinjenje?
Postoji vjerovanje da bi na ovaj praznik, baš kao i na Božić, trebalo da budete kod kuće, izuzev ako ste pozvani na slavu. Otuda staro vjerovanje da ako mitrovdansku noć provedete van kuće, cijele godine ćete spavati van doma i potucati se po tuđim kućama.
Mitrovdan je nepokretni ili stajaći praznik, što znači da je uvijek istog datuma, odnosno 8. novembra po novom ili 26. oktobra po starom kalendaru i obiležen je u crkvenom kalendaru crvenim slovom.
Sveti Dimitrije je rođen u Solunu u trećem vijeku naše ere, za vreme cara Maksimilijana. Ignorisao je carevo naređenje da progoni hrišćane i javno je propovjedao hrišćanstvo.
Kada je car čuo da je solunski zapovjednik hrišćanin, naredio je da ga bace u tamnicu gde je mučen i pogubljen. Solunski hrišćani tajno su ga sahranili. Na mjestu njegovog groba kasnije je podignuta crkva, a Dimitrije je proglašen zaštitnikom grada Soluna.
“Prvo popraviti roditelje, pa onda djecu”
Prema predanju, Dimitrijev grob odisao je bosiljkom i smirnom, pa je on zato nazvan Mirotočivi. U srednjovjekovnoj Srbiji, posvećeni su mu mnogobrojni hramovi, uključujući i crkvu u Pećkoj patrijaršiji i kapelu u manastiru Visoki Dečani.
Ovaj dan je poznat, kako se vjerovalo, i po tome što su se hajduci tada rastajali da bi negde prezimili zimu i ponovo se sastali o Đurđevu danu sljedeće godine.
Tako je i nastala krilatica: Đurđevdanak – hajdučki sastanak, Mitrovdanak – hajdučki rastanak.
U Srbiji postoji i vjerovanje da na Mitrovdan ne treba grditi malu djecu, koliko god da su pogriješila ili bezobrazna, jer će navodno onda cijele godine biti nestašna. Takođe, mještani u Šumadiji na Mitrovdan odavnina u svaki ugao sobe stavljaju oblutak (kamen) da ih brani od miševa. Žene na ovaj dan ne diraju vreteno, češljeve i makaze.
Postoji i verovanje da uoči Mitrovdana moraju da budu završeni svi veliki poslovi, naročito veliki radovi na polju i druge stvari koje se rade napolju, ali i da ovo nije praznik kada se primaju gosti.
